ఎన్నికలు సమీపిస్తున్న వేళ మరోసారి తెరపైకి 'వన్ నేషన్ వన్ ఎలక్షన్'.. లా కమిషన్ నివేదిక

2024 లోక్‌సభ ఎన్నికలకు ముందు, దేశంలో ఏకకాల ఎన్నికల గురించి ప్రశ్నకు దారితీసిన 'వన్ నేషన్ వన్ ఎలక్షన్'పై లా కమిషన్ తన నివేదికను ఈ వారంలో సమర్పించవచ్చని నివేదికలు సూచిస్తున్నాయి.

2024 లోక్‌సభ ఎన్నికలు సమీపిస్తున్నాయి. వివిధ రాజకీయ పార్టీలు సార్వత్రిక ఎన్నికలకు సన్నాహాలు ప్రారంభించాయి. ప్రచారాలు మొదలయ్యాయి. అభ్యర్థుల జాబితా తయారు చేయబడుతోంది. తమ పార్టీ విజయానికి సంబంధించిన మేనిఫెస్టోలు, అజెండాలు కూడా సిద్ధంగా ఉన్నాయి.

ఎన్నికల సన్నాహాల మధ్య, 'ఒక దేశం ఒకే ఎలక్షన్' టాపిక్ దేశంలో మళ్లీ ఏకకాల ఎన్నికల ప్రశ్నకు దారితీసింది. 'వన్ నేషన్ వన్ ఎలక్షన్' అంటే ఏమిటి? ఏకకాల పోల్స్‌పై లా కమిషన్ సూచించే నివేదికలు ఏమిటి? తెలుసుకుందాం..

'వన్ నేషన్ వన్ ఎలక్షన్' అంటే ఏమిటి?

భారత ప్రభుత్వ పరిశీలనలో ఉన్న ప్రతిపాదన, 'వన్ నేషన్ వన్ ఎలక్షన్', పేరులో సూచించినట్లుగా, దేశంలో లోక్‌సభ మరియు అన్ని రాష్ట్రాల అసెంబ్లీలకు సంబంధించిన ఏకకాల ఎన్నికల గురించి మాట్లాడుతుంది. కేంద్రం మరియు అన్ని రాష్ట్రాలకు ఒకే రోజు లేదా నిర్దిష్ట కాలపరిమితిలో ఎన్నికలు నిర్వహించాలనేది ఉద్దేశం. ఈ ప్రతిపాదనను వర్తింపజేయడానికి ముందు, 'వన్ నేషన్ వన్ ఎలక్షన్' యొక్క లాభాలు,నష్టాలను మూల్యాంకనం చేసే వివరణాత్మక నివేదికను లా కమిషన్ ఆఫ్ ఇండియా కోరింది. తాజా నివేదికల ప్రకారం, లా కమిషన్ ఈ వారం ఏకకాల ఎన్నికలపై తన వివరణాత్మక నివేదికను సమర్పించవచ్చు.

ఈ వారం 'వన్ నేషన్ వన్ ఎలక్షన్'పై లా కమిషన్ నివేదిక

ముందుగా చెప్పినట్లుగా, లా కమిషన్ వచ్చే వారం ప్రభుత్వానికి తన నివేదికను సమర్పించవచ్చు, దీనిలో 'ఒకే దేశం, ఒకే ఎన్నికలు' అనే అంశంపై రాజ్యాంగంలో కొత్త అధ్యాయాన్ని జోడించి, లోక్‌సభ, రాష్ట్రానికి భారీ ప్రజాస్వామ్య కసరత్తును నిర్వహించాలని సిఫారసు చేయవచ్చు. మూలాల ప్రకారం, జస్టిస్ (రిటైర్డ్) రీతు రాజ్ అవస్థి ఆధ్వర్యంలోని కమిషన్, ఏకకాల ఎన్నికలపై “కొత్త అధ్యాయం లేదా భాగాన్ని” జోడించడానికి రాజ్యాంగంలో సవరణను సిఫారసు చేస్తుంది. 19వ లోక్‌సభకు ఎన్నికలు జరగనున్న 2029 మే-జూన్‌లో మొదటి ఏకకాల ఎన్నికలను నిర్వహించేందుకు వీలుగా వచ్చే ఐదేళ్లలో శాసన సభల నిబంధనలను మూడు దశల్లో సమకాలీకరించాలని కూడా ప్యానెల్ సిఫారసు చేస్తుందని వారు తెలిపారు.

'ఏకకాల ఎన్నికల'కి సంబంధించి రాజ్యాంగంలో కొత్త అధ్యాయం

రాజ్యాంగంలోని కొత్త అధ్యాయంలో లోక్‌సభ, రాష్ట్ర శాసనసభలు, పంచాయతీలు, మునిసిపాలిటీలకు "ఏకకాల ఎన్నికలు", "ఏకకాల ఎన్నికల సుస్థిరత" మరియు "కామన్ ఎలక్టోరల్ రోల్"కు సంబంధించిన అంశాలు ఉంటాయి. మూడు లేదా ఆరు నెలల కాలవ్యవధిని కొన్ని నెలలు కుదించాల్సిన రాష్ట్రాల అసెంబ్లీలతో మొదటి దశ వ్యవహరించవచ్చని కమిషన్ సిఫార్సు చేస్తుంది.

అవిశ్వాసం కారణంగా ప్రభుత్వం పతనమైతే ఏం జరుగుతుంది?

అవిశ్వాసం కారణంగా ప్రభుత్వం పతనమైతే లేదా హంగ్ ఏర్పడితే, వివిధ రాజకీయ పార్టీల ప్రతినిధులతో కూడిన “ఐక్య ప్రభుత్వం” రాజ్యాంగాన్ని కమిషన్ సిఫార్సు చేస్తుంది. ఐక్య ప్రభుత్వ ఫార్ములా పని చేయని పక్షంలో, మిగిలిన సభ వ్యవధిలో తాజా ఎన్నికలు నిర్వహించాలని లా ప్యానెల్ సిఫారసు చేస్తుంది. "తాజాగా ఎన్నికలు నిర్వహించాలని అనుకుందాం మరియు ప్రభుత్వానికి ఇంకా మూడు సంవత్సరాలు సమయం ఉంది, అప్పుడు ఎన్నికలు సుస్థిరతను నిర్ధారించడానికి మిగిలిన కాలానికి - మూడు సంవత్సరాలకు ఉండాలి" అని ఒక మూలం వివరించింది.

ఏకకాల ఎన్నికలపై రామ్‌నాథ్ కోవింద్ నేతృత్వంలోని ఉన్నత స్థాయి కమిటీ

లా కమిషన్‌తో పాటు, మాజీ రాష్ట్రపతి రామ్‌నాథ్ కోవింద్ నేతృత్వంలోని ఒక ఉన్నత స్థాయి కమిటీ కూడా రాజ్యాంగాన్ని, ప్రస్తుత చట్టపరమైన ఫ్రేమ్‌వర్క్‌ను మార్చడం ద్వారా లోక్‌సభ, రాష్ట్ర శాసనసభలు, మునిసిపాలిటీలు, పంచాయతీలకు ఏకకాలంలో ఎన్నికలు ఎలా నిర్వహించవచ్చనే దానిపై నివేదికను రూపొందిస్తోంది. ఇది తన నివేదికలో లా ప్యానెల్ సిఫార్సును పొందుపరిచే అవకాశం ఉంది.