AP: ఆంధ్రప్రదేశ్‌ని వణికిస్తున్న చిన్న కీటకం

ఏపీ­ని ఒక చి­న్న­కీ­ట­కం వణి­కి­స్తోం­ది. పచ్చ­గా ఉంటే పల్లె­ల­ను చా­వు­దె­బ్బ కొ­డు­తోం­ది. స్క్ర­బ్‌ టై­ఫ­స్‌ అనే నల్లి­ని పో­లిన కీ­ట­కం.. గ్రా­మీణ ప్రాం­తా­ల­పై సర్జి­క­ల్ స్ట్రై­క్ చే­స్తోం­ది. స్క్ర­బ్‌ టై­ఫ­స్‌ జ్వ­రాల కే­సు­లు రో­జు­రో­జు­కీ రె­ట్టిం­పు సం­ఖ్య­లో పె­రు­గు­తుం­డ­టం­తో.. ప్ర­జ­లు బెం­బే­లె­త్తి­పో­తు­న్నా­రు. ఈ ఏడా­ది జన­వ­రి 1 నుం­చి నవం­బ­ర్ 26 వరకు ఏకం­గా 6,678 అను­మా­నిత కే­సు­లు నమో­ద­గా.. 1,317 మం­ది­కి పా­జి­టి­వ్ వచ్చి­న­ట్లు అధి­కా­రు­లు ని­ర్ధా­రిం­చా­రు. ఈ కే­సుల సం­ఖ్య చూ­స్తే.. సమ­స్య తీ­వ్రత ఏ స్థా­యి­లో ఉందో అర్థ­మ­వు­తోం­ది. రి­కె­ట్సి­యా కు­టుం­బా­ని­కి చెం­దిన ఓరి­యం­టి­యా సు­ట్సు­గ­ము­షి అనే బ్యా­క్టీ­రి­యా వల్ల స్క్ర­బ్ టై­ఫ­స్ వస్తుం­ది. ఇది నల్లి­ని పో­లిన చి­గ్గ­ర్ మైట్ అనే సూ­క్ష్మ­కీ­ట­కం. ఇది సో­కిన వెం­ట­నే శరీ­రం­పై నల్ల­టి ఎస్కా­ర్ మచ్చ కని­పి­స్తోం­ది. తరు­వాత జ్వ­రం, వణు­కు, తల­నొ­ప్పి, కం­డ­రాల నొ­ప్పు­లు, జీ­ర్ణ సమ­స్య­లు అన్ని వరు­స­గా తలె­త్తు­తా­యి. సకా­లం­లో వై­ద్యం అం­దిం­చ­క­పో­తే.. ARDS వంటి తీ­వ్ర శ్వాస సమ­స్య­ల­తో పాటు మె­నిం­జై­టి­స్, కి­డ్నీ వై­ఫ­ల్యం వంటి ప్రా­ణా­పాయ పరి­స్థి­తు­లు ఎదు­ర­య్యే ఛా­న్స్ ఎక్కు­వ­గా ఉంది. చి­కి­త్స ఆల­స్యం అయ్యే కొ­ద్దీ మర­ణాల రేటు 6 నుం­చి 30 శాతం వరకు పె­రి­గే అవ­కా­శం ఉంది.

ఇంత ప్ర­మా­ద­క­ర­మైన స్క్ర­బ్ టై­ఫ­స్‌­ను గు­ర్తిం­చ­డం కూడా కష్ట­మే. స్క్ర­బ్ టై­ఫ­స్ లక్ష­ణా­లు.. మలే­రి­యా, డెం­గీ, టై­ఫా­యి­డ్‌­కు చాలా దగ్గ­ర­గా ఉం­టా­యి. అం­దు­కే చా­లా­మం­ది సరైన పరీ­క్ష­లు చే­యిం­చు­కో­రు. దీం­తో చి­కి­త్స ఆల­స్యం అవు­తుం­ది. ఫలి­తం­గా ప్ర­మాద తీ­వ్రత మరింత ఎక్కు­వై ప్రా­ణా­లు పోయే పరి­స్థి­తి ఏర్ప­డ­వ­చ్చు. ఈ స్క్ర­బ్ టై­ఫ­స్ కీ­ట­కాల ప్ర­భా­వ ఆగ­స్టు నుం­చి ఫి­బ్ర­వ­రి వరకు అధి­కం­గా ఉం­టుం­ది. ఈ కా­లం­లో పొ­లా­ల్లో, తో­ట­ల్లో, పశు­వుల పా­క­ల్లో పని­చే­సే­వా­రి­కి ఇదే సోకే ప్ర­మా­దం ఎక్కువ. ము­ఖ్యం­గా పి­ల్ల­లు దీని భా­రీన ఎక్కు­వ­గా పడు­తుం­టా­రు. దీ­ని­కి అప్ర­మ­త్త­తే రక్ష­ణ­గా చె­ప్పు­కో­వ­చ్చు. పంట పొ­లా­లు, తడి నే­ల­లు, పొ­ద­ల్లో పని చే­సే­ప్పు­డు.. శరీ­రా­న్ని పూ­ర్తి­గా కవర్ చే­సే­లా దు­స్తు­లు ధరిం­చ­డం బె­ట­ర్. కు­ది­రి­తే సా­క్సు­లు, బూ­ట్లు వే­సు­కో­వ­డం మం­చి­ది. అలా­గే ఇం­ట్లో పాత మం­చా­లు, పరు­పు­లు, దిం­డ్లు శు­భ్రం చేసి వా­డా­లి. ము­ఖ్యం­గా పి­ల్ల­ల­కు చే­తు­లు, కా­ళ్లు కప్పే­లా దు­స్తు­లు వే­యా­లి. ఒక­వేళ శరీ­రం­పై నల్ల­టి మచ్చ, దద్దు­ర్లు కని­పి­స్తే వెం­ట­నే.. స్క్ర­బ్ టై­ఫ­స్ ELISA పరీ­క్ష చే­యిం­చు­కుం­టే..అన్ని వి­ధాల శ్రే­య­స్క­రం. స్క్ర­బ్ టై­ఫ­స్‌­కు చి­కి­త్స కూడా అం­దు­బా­టు­లో­నే ఉంది. సరైన సమ­యం­లో యాం­టీ­బ­యా­టి­క్స్ తీ­సు­కుం­టే రోగి పూ­ర్తి­గా కో­లు­కో­గ­ల­డు. కానీ సమ­స్య గు­ర్తిం­చ­డం­లో ఉండే ఆల­స్యం ప్రా­ణాం­త­కం కా­వ­చ్చు. ప్ర­తీ ఒక్క­రూ జా­గ్ర­త్త­లు పా­టిం­చ­డం తప్ప­ని­స­రి.